Tha pìos beag de chrois meadhan-aoiseil Camais a bha air a dèanamh de chloich-gainmhich dheirg a-nis ann an cladh a tha air taobh siar Abhainn Bann gu deas air Cúil Raithin. Tha seallaidhean cràbhach air an snaigheadh air gach taobh den chrois – An Àirc agus murt Abeil air an taobh an iar agus baisteadh Ìosa agus (is dòcha) a chur an grèim air an taobh sear.

Tha Adhamhnán – a sgrìobh eachdraidh beatha Chaluim Chille – ag innse sgeula a tha a’ ceangal Chaluim Chille ris an àite seo. Tha Adhamhnán ag innse mar a bha an naomh a’ siubhal air ais chun chosta bho Cho-chruinneachadh Drum Ceat còmhla ris an Ab Comgall – a bha an dèidh làimh na Naomh. B’ e Camas aon de mhanachainnean Chomgall agus tha e glè choltach gur ann sa chladh a bha i. Tha i na seasamh làimh ri fadhal ainmeil air Abhainn Banna agus tha e glè choltach gur ann an seo a chaidh Calum Cille tarsainn air an abhainn air a shlighe gu Cúil Raithin. Shuidh an dithis fhir sìos gus an anail a leigeil,

Chaidh uisge a thoirt ann am mèis umha chun nan naomh airson an làmhan a nighe bho shruthan a bha faisg orra. Ghabh an Naomh Calum Cille a’ mhèis agus thuirt e ris an Ab Comgall a bha na shuidhe ri thaobh:

‘Thig an là, AaChomgaill, an uair nach bi e comasach do dhaoine a bhith a’ cleachdadh an t-sruthain às an tàinig an t-uisge seo.’ ‘Ciamar a bhios uisge an t-sruthain air a thruailleadh?’ arsa Comgall

‘Bidh e luma-làn fuil dhaoine. Bidh mo dhlùth dhàimhean-sa agus do dhàimhean-sa a rèir na feòla (na h-Uí Neíll agus an Cruithin) a’ cogadh an aghaidh a-chèile, ann am blàr aig an daigneach seo aig Dún Cethirn faisg air an làrach seo. Thèid aon de mo chàirdean a mharbhadh san t-sruthan seo, agus lìonaidh fhuil agus fùil chàich an sruthan’

                                                                             Leabhar 1: 49

Thathar dhan bheachd gur e Sgons an Fhamhair – Giant’s Sconce – an làrach air an robh Dún Cethirn.

Tha ‘Cam uisce’ no ‘Uisge cam’ a’ ciallachadh the place of the crooked water. Airson nam mìltean de bhliadhnaichean tha daoine air a bhith a’ dol tarsainn air a’ Bhann an seo aig an fhadhal faisg air Eilean Loughan – mar a thathar air a dhearbhadh leis na stuthan arceòlais a thathar air a lorg san abhainn. Air Beinn Sandel a tha faisg air làimh tha arceòlaichean air stuth fhaighinn bhon tuineachadh as sine a fhuaras ann an Èirinn a tha a’ dol air ais co-dhiù 9,000 bliadhna.

Tha clach bullaun air taobh tuath a’ chlaidh. Thathar a’ creidsinn gu bheil buadhan naomha aig an uisge a tha na laighe san lag a tha sa chloich seo agus thathar ag ràdh nach tiormaich e a chaoidh.