Eaglais Naomh Pàdraig, Eaglais na h-Èireann, Cúil Raithin

5.3 Eaglais Naomh Pàdraig, Eaglais na h-Èireann, Cúil Raithin

Tha an t-iomradh as tràithe a tha ann mu Cúil Raithin a’ nochdadh ann am Beatha Chaluim Chille a sgrìobh Adomnán. Bha Adomnán na Ab an Eilean Ì agus sgrìobh e a chunntas air eachdraidh beatha Chaluim Chille ceud bliadhna an dèidh bàs an naoimh ann an 597.

Dh’ainmich Adomnán gun do dh’fhuirich Calum Cille còmhla ri Easbaig Chúil Raithin air a shlighe dhachaigh bho Cho-chruinneachadh Drum Ceat. Fhad ’s a bha e ann, bhiodh muinntir an àite a’ toirt biadh thuige a bhiodh an naomh a’ beannachadh agus chronaich Calum Cille aon fhear airson cho sanntach ’s a bha e. Bhiodh iad ag ithe a’ bhìdh aig fèist a bhithte air a chumail an uair a bha an naomh san àite.

Leis gun robh easbaig an làthair, ’s iongantach mun robhar a’ meas Chúil Raithin mar àite cudromach aig an àm seo.

Dh’fhaodadh gun deach eaglais paraiste Eaglais na h-Èireann, Naomh Pàdraig, a chaidh a togail aig deireadh an 19mh linn a togail air làrach an tuineachaidh eaglaiseil a bha ann an Cúil Raithin o thùs.

Sliabh Speirín a Tuath agus A’ Bhanna

5.1 Droim Ceat, Léim an Mhadaidh
A rèir sgeula nach eil buileach cho sean, an uair a dh’fhàg Calum Cille Èirinn thathar ag ràdh gun do bhòidich e nach cuireadh e cas air fearann na h-Èireann a chaoidh tuilleadh. Ach tha e coltach gun do thill e co-dhiù aon turas – airson Co-chruinneachadh Dhroim Ceat is...
5.2 Sgons an Fhamhair
Bho mhullach Dhún Ceithirn (Giant’s Sconce), tha e furasta tuigsinn carson a bhiodh e na dheagh làrach airson dùn a thogail. Chithear seallaidhean matha bhuaithe air gach taobh agus chan eil Abhainn Banna fada air falbh thar na tire agus tha am muir an ìre mhath faisg cuideachd. Thathar dhan...
5.3 Eaglais Naomh Pàdraig, Eaglais na h-Èireann, Cúil Raithin
Tha an t-iomradh as tràithe a tha ann mu Cúil Raithin a’ nochdadh ann am Beatha Chaluim Chille a sgrìobh Adomnán. Bha Adomnán na Ab an Eilean Ì agus sgrìobh e a chunntas air eachdraidh beatha Chaluim Chille ceud bliadhna an dèidh bàs an naoimh ann an 597. Dh’ainmich Adomnán gun do...
5.4 Camas
Tha pìos beag de chrois meadhan-aoiseil Camais a bha air a dèanamh de chloich-gainmhich dheirg a-nis ann an cladh a tha air taobh siar Abhainn Bann gu deas air Cúil Raithin. Tha seallaidhean cràbhach air an snaigheadh air gach taobh den chrois – An Àirc agus murt Abeil air an...
5.5 Baile an Teampaill
Thathar dhan bheachd gun deach a’ chiad eaglais air an làrach seo a stèidheachadh le Naomh Adamhnán (c.628-704), a bha na ab air manachainn Eilean Ì eadar 679 is 704 agus b’ e ùghdar 'Beatha Chaluim Chille'. A rèir beul-aithris, bha Adhamhnán airson eaglais a thogail dà mhìle air falbh aig...