4.3 Áras Cholmcille – Ionad Dualchais Chaluim Chille

Tha Áras Cholmcille – Ionad Dualchais Chaluim Chille – air fearann Eaglais an Tùir Fhada. ’S e àite fìor mhath a th’ ann gus sealladh farsaing fhaighinn air na sgeulachdan is cunntasan co-cheangailte ri Calum Cille, an naomh aig an robh làmh mhòr ann an stèidheachadh a’ bhaile agus a tha na naomh-taice don àite. Tha taisbeanaidhean eadar-ghnìomhach ann le bhidiothan is clàraidhean, agus tha grunn nithean-cruinnichte air an taisbeanadh, agus tha diofar ghoireasan ann do luchd-tadhail, leithid cafaidh.

Coltach ri Eaglais an Tùir Fhada, tha Áras Cholmcille faisg air no air làrach an Teampaill Mhòir, eaglais mhòr bhon 12mh linn.

Bhiodh luchd-taisteil nam meadhan-aoisean a’ tòiseachadh aig an t-seann chaladh, agus bhiodh iad a’ crìochnachadh faisg air an Teampall Mhòr ann an àite ris an canar An tIompú Deiseal, a tha a’ ciallachadh ‘an tionndadh gu deas’. Bhathar a’ creidsinn gum faca Calum Cille Crìosd an sin, agus e ann an riochd dhèircich.

Tha Áras Cholmcille suidhichte ann an seann sgoil a chaidh a thogail ann an 1813. B’ e Sgoil Nàiseanta Chaluim Chille a bh’ innte, ris an canadh daoine “Sgoil Bheag nam Mnathan-cràbhaidh”.

Doire

4.1 Port na Long (Ceàrnag Talla a’ Bhaile)
Sna meadhan-aoisean sa bhaile, b’ e Port nan Long a bh’ aca air Ceàrnag Talla a' Baile a bha air bruach Abhainn an Fheabhail. B’ e sin a’ phrìomh shlighe a-steach don bhaile san linn sin. Cuideachd, b’ e toiseach slighe taisteil a bh’ ann sna meadhan-aoisean air an tug...
4.2 Eaglais Naomh Agaistín
’S e àite sìtheil, bòidheach a th’ ann an Eaglais Naoimh Agaistín suidhichte air ballachan a’ bhaile, agus bho àm na Càisge gu deireadh na Sultaine, bidh cuid den choitheanal a’ fosgladh na h-eaglaise tron latha airson fàilte a chur air luchd-tadhail. Tha rannsachadh a chaidh a dhèanamh a’ sealltainn...
4.3 Áras Cholmcille – Ionad Dualchais Chaluim Chille
Tha Áras Cholmcille – Ionad Dualchais Chaluim Chille – air fearann Eaglais an Tùir Fhada. ’S e àite fìor mhath a th’ ann gus sealladh farsaing fhaighinn air na sgeulachdan is cunntasan co-cheangailte ri Calum Cille, an naomh aig an robh làmh mhòr ann an stèidheachadh a’ bhaile agus a...
4.4 Eaglais an Tùir Fhada
Thathar cha mhòr cinnteach gu bheil Eaglais an Tùir Fhada (coltach ri Eaglais an Naoimh Augustine agus Áras Cholmcille) suidhichte san àite far an robh seann tuineachadh nam manach ann an Doire sna meadhan-aoisean. Fhuair i a h-ainm bho thùr cruinn a bha na sheasamh ann suas chun na 17mh...
4.5 Tobair Chaluim Chille
Bidh an tobar naomh seo an teis-meadhan nan tachartasan a bhios ann gach bliadhna air 9 Ògmhios gus Latha Chaluim Chille a chomharrachadh. Bidh daoine a’ caismeachd sìos an cnoc bho Eaglais an Tùir Fhada chun na tobrach, agus thèid an tobair a bheannachadh le sagart a dh’iarras gum bi...
4.6 Mòr Eaglais Chaluim Chille
Chaidh Cathair-eaglais an Naoimh Calum Cille aig Eaglais na h-Èireann a thogail eadar 1628 is 1633, agus thathar an ìre mhath cinnteach gu bheil i air, no faisg air, làrach far an robh Taigh nam Mnathan-cràbhaidh Cistercianach a tha mapaichean bho mu 1600 a’ sealltainn. Ged a tha eachdraidh fhada...