Téigh suas an cnoc go dtí go dtagann tú ar dhá lorg coise atá greanta i gcloch gar don mhullach. Ba chuid den deasghnáth iad na lorga coise seo ag searmanais corónaithe ríthe Dhál Riada.
Tá féachaint thuaidh ag lorg coise atá greanta i gcloch. Níl an dara lorg coise easnamhach. Dá gcuirfeadh rí a chos i lorg coise dá leithéid, ba chomhartha é gur cheangail sé é féin den talamh. Ag an am sin, ceapadh go raibh aontas siombalach idir an rí agus an bandia a bhí ina hionadaí don talamh agus dá thorthúlacht. Nuair a chuireadh sé a chos sa chloch seo, bheadh a aghaidh leis an talamh a mhaígh sé a raibh sé i gceannas air.
Tá íomhá smolchaite de thorc snoite gar dó seo a bhfuil inscríbhinn in ogham – aibitír de chuid na luath-mheánaoise – scríofa uirthi. Is scríoba uilleacha sa charraig iad na litreacha. Ní léir cad é is ciall do na snoiteáin ach léiríonn siad gurbh áit speisialta é an dún a raibh nasc aige le daoine cumhachtacha.
Tá an chloch bhunaidh ina luí faoi chloch mhacasamhla chomhábhair, lena chinntiú go mbeidh na snoiteáin bhunaidh slán. Chomh dócha lena athrach, úsáideadh an báisín seo atá greanta sa charraig le haghaidh uisce a chumhdach le linn na searmanas corónaithe.
Rinne muintir Dhál Riada seodra agus snoiteáin chloiche ghalánta. Léirigh tochailtí seandálaíochta ar an suíomh seo go raibh muintir Dhál Riada i mbun trádála le daoine arbh as mór-roinn na hEorpa iad. Tháinig seandálaithe ar chnuasach saibhir potaireachta a iompórtáladh ón mhór-roinn. Tá an photaireacht ar an chnuasach is mó ar thángthas riamh air in aon tír Cheilteach ar chósta thiar na hEorpa.
Chomh maith leis seo, rinne muintir Dhál Riada a gcuid seodra féin, amhail bróistí agus pionnaí. De bharr tochailtí, thángthas ar na múnlaí a ndearnadh na rudaí luachmhara seo iontu.
Nithe ar bith a fuarthas anseo ag Dún Ad is amhlaidh a choinnítear iad i músaem Chille Mhàrtain anois agus ag Músaem Náisiúnta na hAlban i nDún Éideann.
Is dócha gurb ann don Chríostaíocht in Earra-Ghàidheal nuair a tháinig Colmcille sa bhliain 563. Is ón 6ú haois a tháinig na séadchomharthaí Críostaíochta is luaithe atá le fáil anseo.
Tá cuid mhór cloch snoite de chuid na luath-Chríostaíochta agus suíomhanna a bhfuil ceangal acu leis an adhradh le fáil sa cheantar seo.
Is féidir teacht orthu seo in eaglais pharóiste Chille Mhàrtain, eaglais pharóiste Chille Mhìcheil eaglais Chille Mhoire agus eaglais na Cille.