Creidtear gurb é Naomh Adhamhnán(c.628-704), Ab ar an mhainistir ar Oileán Í ó 679 go 704 agus údar Bheatha Cholm Cille, a bhunaigh an chéad teampall anseo.

De réir traidisiúin, ba mhian le hAdhamhnán a theampall a thógáil dhá mhíle ar shiúl ag Lios na Scréachóg ach gach uair a tógadh na ballaí, thit siad. Ghuigh Adhamhnán faoin deacracht seo ach thit a chodladh air agus é i mbun urnaí. Mhúscail sé agus chonaic sé iolar ag eitilt ar shiúl lena leabhar urnaí. Lig an t-iolar don leabhar titim ar an suíomh seo agus, dá bhrí sin, ba anseo i nGleann an Iolair a thóg Adhamhnán a theampall.

Inniu tá iarmsaí teampaill luaith ina luí i lár na reilige. Taobh amuigh de theorainneacha na reilige tá uaimh thalún a bhfuil sconsa thart air anois agus ní féidir dul ann. Bhí an uaimh thalún seo 15m ar fhad agus 7m ar leithead agus is féidir gur úsáideadh í mar stórás agus mar áit fholaigh chomh maith nuair a bhíodh an ceantar faoi ionsaí.

Tá siúlóid chiorclach ag tosú anseo a thógann thú chuig coillte Ghleann an Iolair in aice láimhe, suíomh chloch oirnithe Ghort na Magha – a dtugtar cloch Naomh Adhamhnán uirthi chomh maith. Tá slí na siúlóide seo le feiceáil ar chlár léirmhínithe sa teampall. Féadann tú tiomáint chomh maith chuig coillte Ghleann an Iolair.

Úsáideadh clocha oirnithe le linn searmanas le ceart rialóra a bhunú le bheith ina rialóir ar an cheantar áitiúil. Tá spás ar chruth coise sa chloch áit, a deirtear, ar leag an ceann fine a chos mar shiombail ar a thiomantas don talamh. I nGleann an Iolair, deirtear gur lorg coise Adhamhnáin atá ann a rinne sé agus é i mbun urnaí.

Tá loirg choise den chineál chéanna le fáil ag suíomhanna fud fad na hÉireann agus san Eoraip lena n-áirítear Dunadd in Argyll, Albain, mar a bhfuil lorg coise i gcloch atá nasctha le ríthe Dhál Riada.