Tá Oileán Í ina luí amach ó iardheisceart Mhuile. Ba ar an oileán álainn seo a bhunaigh Colmcille a mhainistir in 563.
Bhí Oileán Í ag croí an familia de mhainisteacha agus de lonnaíochtaí reiligiúnda a bhí scaipthe fud fad iarthar na hAlban, a bunaigh Colmcille agus a chomharbaí.
Le dul isteach chun an oileáin inniu ní mór turas fartha a dhéanamh as an Òban, tiomáint trasna ar dheisceart Mhuile agus turas báid gairid a dhéanamh anonn go hOileán Í – ach in aimsir Cholmcille, ba de mhuir ar rinne na daoine an turas.
Agus tú ag amharc ar an oileán ón fharraige, tuigfidh tú in aicearracht a chóngaraí agus atá sé d’Inse Ghall Istigh, cósta thiar na hAlban agus cósta thuaidh na hÉireann.
Ba é Adhamhnán, comharba Cholmcille mar Ab ar Oileán Í agus i Beatha Cholm Cille sa 7ú haois, cuireann sé síos ar na manaigh ag taisteal idir na hoileáin agus níos faide i gcéin, agus ag fáiltiú roimh chuairteoirí chuig an mhainistir.
Tabhair cuairt ar an oileán suaimhneach seo agus blais den oidhreacht is fearr dá bhfuil againn de bheatha agus shaothar Cholmcille, agus mar a bhfuil a ídéil Chríostaí fós á gcur chun cinn trí shaothar Phobal Oileán Í.
Bhí cónaí ar Oileán Í i bhfad sular tháinig Colmcille i dtír ann. Tá daonra buan ann ag baint a mbeatha as an talamh agus as an fharraige ón mheánaois aniar, ar a laghad. Inniu tá tuairim ar 125 duine ina gcónaí ar an oileán, agus tá a n-eaglais pharóiste féin acu, halla pobail, agus seirbhísí áitiúla eile.
Tá an t-oileán faoi chúram Urras Nàiseanta na h-Alba ó 1979. Tá cuid foirgneamh agus séadchomharthaí eaglasta eile faoi bhainistiú Alba Aosmhor. Tá Comhthionól Í Iona Community, gluaiseacht éacúiméineach a cuireadh ar bun i nGlaschú in 1938 ina dtionóntaithe i compal na Mainistreach, mar a ndéanann siad adhradh agus mar a dtugann siad aíocht do chuairteoirí le linn an tsamhraidh.
